گزارش گونه جدیدی از زنگ Carex برای میکوبیوتای ایران

  اعضای تیره Cyperaceae یکی از شایع‌ترین میزبانان زنگ‌های جنس Puccinia محسوب می‌شوند. در ایران تاکنون 7 گونه از جنس Puccinia روی اعضا تیره فوق گزارش شده‌اند. از بین این گونه‌ها 4 گونه روی اعضای جنس Carex شناسایی شده‌اند. در این گزارش گونه دیگری از جنس Puccinia روی گیاه میزبان Carex orbicularis subsp. kotschyana (Boiss. & Hohenacker) Kukkonen از ناحیه البرز مرکزی گزارش می‌شود. نمونه بررسی شده دارای مشخصاتی به شرح زیر بود: اوردینیوم‌ها در سطح زیرین برگ روی لکه‌های زرد رنگ به شکل کم و بیش نواری در ردیف‌های چند‌تایی و به دنبال هم تشکیل شده بودند. اوردینیوم‌ها مستطیلی یا کشیده بوده و به رنگ قهوه ای روشن دیده شدند. اوردینیوسپورها تقریباً کروی، بیضوی یا واژ تخم مرغی، با دیواره خاردار به رنگ زرد مایل به قهوه‌ای بودند. خارهای ظریف در سطح اسپور با فاصله 3-2 میکرومتر از یکدیگر قرار داشتند. ضخامت دیواره اوردینیوسپورها 5/2-5/1 میکرومتر اندازه‌گیری شد. این اسپورها دارای 4-3 منفذ تندشی بودند. ابعاد اوردینیوسپورها 5/27-20 × (5/32-)30-5/22 میکرومتر و میانگین ابعاد آنها 24 × 27 میکرومتر اندازه‌گیری شدند. تلیومها نیمه فشرده و اندکی برآمده بودند. این سورها به رنگ قهوه ای مایل به سیاه بوده و در سطح زیرین برگ به اشکال مستطیلی یا کشیده غالباً در نوارهای کوتاه روی لکه‌های زرد رنگ تشکیل شده بودند. تلیوسپورها غالبا گرزی شکل بودند. سلول فوقانی در تلیوسپورها معمولاً پهن‌تر و کوتاه‌تر از سلول تحتانی بود. این اسپورها در راس غالباً گرد یا پخ و کند بودند. به ندرت تلیوسپورها با راس مخروطی نیز در نمونه بررسی شده دیده شد. دیواره تلیوسپورها صاف بلوطی روشن و در طرفین 5/2-5/1 میکرومتر و در رأس 5/12-6 میکرومتر ضخامت داشت. ابعاد تلیوسپورها 5/22-15 × 60-5/37 میکرومتر و میانگین ابعاد آنها 5/19 × 50 میکرومتر اندازه‌گیری شدند. دنباله تلیوسپورها پایا و حداکثر هم اندازه طول اسپورها بودند (شکل 1). بر اساس منابع در دسترس (ABBASI, M. et al. 2000. Rostaniha 1: 23-41) این گونه با هیچ‌یک از گونه‌های گزارش شده روی Carex در داخل کشور مطابقت نداشت. بررسی‌های بیشتر مشخص نمود که ویژگی‌های نمونه بررسی شده با مشخصات ارایه شده برای گونه Puccinia urticata F. Kern توسط تسوتکو (ZWETKO, P. 1993. Bibliotheca Mycologica, 153, 222 p.) تطابق کامل دارد. لذا نمونه مورد بررسی تحت گونه فوق شناسایی گردید. این گونه برای میکوبیوتای زنگ‌های ایران تازگی دارد. به علاوه گیاه C. orbicularis subsp. kotschyana نیز میزبان جدید برای P. urticata محسوب می‌شود. نمونه بررسی شده: روی subsp. kotschyanaCarex orbicularis، البرز مرکزی، جاده کرج به چالوس، یک کیلومتر بعد از تونل کندوان، اطراف جاده، ارتفاع: 2380 متر، 26/5/1372، مهرداد عباسی، جمشید فاتحی و الیور فویتزیک (IRAN 15212 F)، II+III.